Zakaz reklamowania wyrobów medycznych przez lekarza i farmaceutę. Zmiany także w reklamie usług medycyny estetycznej

Nowelizacja ustawy o wyrobach medycznych z 7 kwietnia 2022 r., dostosowuje polski rynek wyrobów medycznych do regulacji unijnych tj. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/745 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/746 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro.

- Ustawa z dnia 7 kwietnia 2022 r. o wyrobach medycznych wprowadza zakaz kierowania do publicznej wiadomości reklamy wyrobów medycznych przeznaczonych do używania przez użytkowników innych niż laicy. Dotyczy to również reklamy działalności gospodarczej lub zawodowej, w której wykorzystuje się wyrób do świadczenia usług - w zakresie, w jakim dotyczy ona usług świadczonych przy użyciu danego wyrobu. Oznacza to, że każdym podmiot gospodarczy wykorzystujący w swojej codziennej pracy/ usługach wyroby medyczne przeznaczone do korzystania wyłącznie przez osoby posiadające formalne wykształcenie w odpowiedniej dziedzinie ochrony zdrowia lub medycyny, od dnia wejścia w życie nowych przepisów nie może reklamować usług, które świadczy przy użyciu tych wyrobów - komentuje dla Wirtualnemedia.pl adwokat Natalia Łukawska z kancelarii Czyżewscy.

Przecięty odbiorca w reklamie wyrobu medycznego nie zobaczy już w ich reklamach osób w kitlach lekarskich i pielęgniarskich, aktorek i aktorów odgrywających farmaceutów czy dentystów. W ocenie - dr n. med. Magdaleny Nity – dyrektor ds. medycznych Centrum Medycyny Konopnej, nowe przepisy wpłyną na działanie podmiotów medycznych.  

- Promowanie swojej działalności przez podmioty lecznicze już od dawna jest sprzeczne z prawem, dlatego ustawa o zakazie reklamowania usług z wykorzystaniem specjalistycznych wyrobów medycznych nie jest dla nas wielkim zaskoczeniem. Mimo to zdarzały się przypadki „omijania” prawa i prowadzenia działań reklamowych przez niektóre podmioty zajmujące się głównie zabiegami z zakresu medycyny estetycznej i kosmetycznej. Dotychczas mogliśmy obserwować wyścigi kreatywnego umieszczania treści reklamowych, na przykład w publikowanych postach w social mediach - ocenia ekspertka dla Wirtualnemedia.pl - Wprowadzona ustawa wydaje się być krokiem do usystematyzowania i profesjonalnego określenia definicji wyrobów medycznych i próby wyeliminowania tych działań - dodaje Magdalena Nita.

Tomasz Chróstny, prezes UOKiK: influencerzy coraz bardziej świadomi przepisów reklamy. Zagrożenie widzimy w tokenach

Czas na zmiany w reklamie gabinetów kosmetycznych

Wyroby medyczne to dość szeroka kategoria produktów - od wózków inwalidzkich, lasek i kul, przez pastylki do ssania n ból gardła, syropy na kaszel, krople do oczu, aż wykorzystywane w kosmetyce lasery, urządzenia oddziałujące energią prądu elektrycznego oraz fal elektromagnetycznych i kwas hialuronowy. Zmiany prawne dotkną więc mocno branżę kosmetyczną, do tej pory chętnie współpracującą reklamowo z influencerami czy celebytami.

- Gabinetów kosmetycznych czy kosmetologicznych do tej pory nie obejmowały właściwie żadne restrykcje w zakresie reklamy ich działalności, co od  1 stycznia 2023 r. się diametralnie zmieni - zauważa adw. Natalia Łukawska . - Podmioty lecznicze od dawna mają ustawowy zakaz reklamowania swojej działalności, dlatego czysto teoretycznie zakaz reklamowania usług z wykorzystaniem specjalistycznych wyrobów medycznych nie stanowi dla nich dodatkowego ograniczenia, gdyż reklama ich działalności sama w sobie jest od dawna sprzeczna z prawem. Należy jednak zwrócić uwagę, że pomimo zakazu, o którym wspomniałam, wiele podmiotów leczniczych szczególnie specjalizujących się w medycynie estetycznej, dopuszcza się niezgodnych z prawem działań reklamowych, co w obecnym systemie prawnym jest szczególnie rzadko sankcjonowane, jednak z pewnością zmieni się to po wejściu w życie omawianych przepisów, które przewidują o wiele wyższe kary - wskazuje prawniczka.

- Usystematyzowanie i nałożone regulacje mają za zadanie standaryzację i profesjonalizację publikowanych treści, a wymierzone i egzekwowane wysokie kary za ich nieprzestrzeganie stanowić będą przestrogę dla tych bardziej kreatywnych - dodaje dr n. med. Magdalena Nita z Centrum Medycyny Konopnej.

Sankcje mogą być bardzo surowe - kara za naruszenie przepisów może wynieść nawet 2 miliony złotych. Choć jak opisuje adw. Natalia Łukawska, kara może być niższa, jeżeli naruszenie nie mogło powodować zagrożenia zdrowia lub życia użytkowników lub pacjentów (maksymalnie 200 tys. zł).

Za ponowne naruszenie przepisów już ukarany podmiot może dostać ponownie 50 proc. maksymalnego wymiaru kary i to, jeśli naruszenie będące podstawą nałożenia kary nie mogło powodować zagrożenia życia lub zdrowia użytkowników lub pacjentów - opisuje prawniczka z kancelarii Czyżewscy.

Co zatem z reklamami usług gabinetów medycyny estetycznej? Dotychczas chętnie korzystały one z marketingowego wsparcia np. inluencerek, które w zamian za darmowy zabieg np. laserami czy botoksem, oferowały swoim followersom kupony zniżkowe na produkt czy usługę salonu.

- Wiele osób podnosi, że nie będzie możliwa współpraca z inluencerami czy też przedstawianie relacji z wykonanego zabiegu. W tym miejscy muszę podkreślić, że relacja z zabiegu sama w sobie zasadniczo nie jest reklamą wyrobu więc przepisy nie będą miały wpływu na ten rodzaj przekazu - komentuje dla Wirtualnemedia.pl Natalia Łukawska z kancelarii Czyżewscy.

Ekspertka dodaje, że sama informacja, że dane efekty zostały osiągnięte przy użyciu kwasu hialuronowego czy nici, nie oznacza jeszcze, że to reklama wyrobów medycznych.

- Zakaz reklamy wyrobów medycznych będzie miał tu zastosowanie tylko wtedy, gdy w materiale wystąpi treść i intencja reklamowa oraz dodatkowo elementy eksponujące konkretny produkt konkretnej marki. Jeżeli zaś chodzi o współpracę z influencerami oraz przedstawianie przez nich relacji z wizyty w gabinecie kosmetycznym lub kosmetologicznym, czy przekazywanie kuponów zniżkowych na ich nazwisko, to pod warunkiem unikania przedstawiania konkretnego wyrobu medycznego z nazwy oraz przestrzegania przepisów dotyczących reklamy ukrytej jak i reklamy tego rodzaju produktów, współpraca z influencerami nadal będzie możliwa, przy czym zaznaczam, że nie dotyczy to podmiotów leczniczych, które tak jak już wspomniałam wyżej mają całkowity zakaz prowadzenia reklamy swojej działalności - wyjaśnia Natalia Łukawska.

Rewolucja w reklamach wyrobów medycznych i leków. Co na to agencje?

Na co zatem gabinety kosmetyczne i infuencerzy muszą zwracać uwagę, nie narazić się na karę? Natalia Łukawska tłumaczy, że kluczowe będzie to, czy po danym poście czy wpisie np. na Instagramie, odbiorca będzie mógł zidentyfikować konkretny produkt.  

- O ile więc w materiale kierowanym do publicznej wiadomości przedstawiane będą efekty np. zabiegu wypełnienia ust bez wskazywania konkretnego wypełniacza z nazwy przy pomocy którego został on wykonany, to taka komunikacja nie powinna zostać uznana za sprzeczną z prawem, natomiast w przypadku gdy pod zdjęciem efektu wskażemy, że zostało wstrzyknięte 0,5 ml produktu marki XYZ, to materiał zostanie już zakwalifikowany jako niezgodna z prawem reklama - tłumaczy ekspertka.