Słabnie amerykańska gospodarka

W drugiej połowie ubiegłego roku, gdy w strefie euro coraz bardziej widoczne były oznaki spowolnienia, a później łagodnej recesji, zaś z Chin płynęły sygnały hamowania gospodarki, nadzieja całego świata koncentrowała się na Stanach Zjednoczonych. Amerykańska gospodarka rzeczywiście na tym tle wyglądała niemal jak okaz zdrowia. Większość parametrów makroekonomicznych wskazywała na poprawę sytuacji. Spora część tej dobrej kondycji to zasługa programów stymulacyjnych i działań rezerwy federalnej. Choć przedstawiciele Fed wciąż uznawali wzrost gospodarczy jako frustrująco słaby, inwestorzy byli innego zdania i od października 2011 roku indeksy na Wall Street szły ostro w górę aż do pierwszych dni kwietnia tego roku.

W pierwszym kwartale 2011 roku amerykańska gospodarka robiła wrażenie jednej z najsłabszych. PKB wzrósł wówczas o zaledwie 0,4 proc., podczas gdy tempo wzrostu gospodarki niemieckiej sięgało 5,2 proc. W ostatnich trzech miesiącach ubiegłego roku amerykańska gospodarka wzrosła o 3 proc., a niemiecka o 1,5 proc. Porównując czwarty kwartał do trzeciego, największa europejska gospodarka zaliczyła spadek o 0,25 proc.

Jeszcze większy optymizm dotyczący oceny stanu i perspektyw amerykańskiej ekonomii zapanował w ostatnich miesiącach, gdy coraz bardziej widoczna zaczęła być poprawa sytuacji na rynku pracy. Liczba wniosków o zasiłek dla bezrobotnych spadła z ponad 400 do około 350 tys. tygodniowo, zaś liczba nowych miejsc pracy w sektorze pozarolniczym zaczęła zwiększać się o ponad 200 tys. miesięcznie. Jednak w ostatnich tygodniach korzystna tendencja w przypadku obu tych parametrów została zahamowana. Tę zmianę można by zbagatelizować, jednak towarzyszą jej inne niekorzystne tendencje. Od trzech kolejnych miesięcy produkcja przemysłowa nie ulega zmianie, zaś w ujęciu rok do roku tempo jej wzrostu wyraźnie wyhamowuje. Tendencja ta trwa od drugiej połowy ubiegłego roku, trudno więc ją lekceważyć.

Ostrzegawcze sygnały już wcześniej zaczął wysyłać wskaźnik aktywności amerykańskiego przemysłu ISM. Najwyższą wartość w tym cyklu osiągnął w kwietniu 2011 roku. W lipcu ubiegłego roku ustanowił dołek, a odbicie od niego ma bardzo niewielką dynamikę. Wskaźnik ten jest mocno skorelowany z produkcją przemysłową. Skoro oba te parametry sygnalizują osłabienie, warto baczniej przyglądać się ich zachowaniu.

Amerykańskiej gospodarce recesja raczej nie grozi, jednak istnieje duże prawdopodobieństwo, że możemy mieć do czynienia z sytuacją analogiczną do tej z lat 2003-2005. Wówczas także w wyniku stymulowania gospodarki i rozluźniania polityki pieniężnej miał miejsce dynamiczny wzrost zarówno wskaźnika ISM, jak i produkcji przemysłowej. Oba cykle zmian tych dwóch parametrów charakteryzują się podobnym czasem trwania (od ponad dwa i pół roku do trzech lat) i zbliżonym przebiegiem. W obu przypadkach po silnym wzroście i ustanowieniu szczytu następowała głęboka korekta ich wartości. Następujący po niej ruch w górę trwał kilka miesięcy i był niezbyt dynamiczny. Po jego zakończeniu kontynuowana była tendencja spadkowa. Z analizy przebiegu tych prawidłowości wynika, że obecnie jesteśmy w fazie niewielkiego odreagowania po trwającym od kwietnia do lipca ubiegłego roku spadku ISM i dynamiki produkcji przemysłowej. Można się więc spodziewać dalszego przejściowego pogorszenia się sytuacji w najbliższych miesiącach.

Za takim scenariuszem przemawiają też sygnały płynące z obserwacji elementów składowych wskaźnika ISM. Choć w marcu jego wartość wzrosła z 52,4 do 53,4 punktu, to wyraźny spadek miał miejsce w przypadku dynamiki nowych zamówień oraz zamówień eksportowych.

Niewykluczone, że ostatnie spadki na Wall Street to reakcja na te właśnie zjawiska. Mogą one być wynikiem obaw, że amerykańska gospodarka nie poradzi sobie z trwałym powrotem na ścieżkę wzrostu bez dodatkowych bodźców ze strony polityki pieniężnej i stymulacji fiskalnej.

Roman Przasnyski, Open Finance