Dla jednej piątej Polaków Marsz Niepodległości to impreza faszystów

Większość Polaków (78 proc.) uważa się za patriotów. Nasilenie tożsamości patriotycznej wzrosło w porównaniu do 2015 roku – liczba osób, które bardzo silnie utożsamiają się z patriotami wzrosła z 21 proc. w 2015 roku do 29 proc. w 2023.

Dla Polek i Polaków obchodzenie świąt narodowych to jeden z trzech najważniejszych przejawów patriotyzmu.

Ilu Polaków pójdzie na Marsz Niepodległości?

10 proc. Polaków planuje w tym roku pójść na Marsz Niepodległości, ale jeżeli popatrzymy tylko na mieszkańców największych miast, to jest ich aż 18 proc.

Wśród zainteresowanych udziałem w Marszu Niepodległości w tym roku (10 proc. Polaków) jest więcej mężczyzn (12 proc.) niż kobiet (8 proc.), najwięcej jest takich osób również wśród Polaków w wieku 34-44 lata (18 proc.), osób z wykształceniem wyższym (12 proc.) oraz zwolenników PiS (19 proc.) i Konfederacji (23 proc.).

„Ciekawe, że mimo iż 80 proc. Polaków uważa, że jednym z najważniejszych przejawów patriotyzmu jest obchodzenie świąt narodowych, to Marsz Niepodległości nie jest świętem wszystkich Polaków. Marsz ten jest obarczony bardzo dużymi stereotypami i uprzedzeniami, które silnie korelują z poglądami politycznymi. Dla zwolenników PiS-u i Konfederacji Marsz Niepodległości to coroczne święto ważne dla tożsamości narodowej, a udział w nim jest postrzegany jako przejaw patriotyzmu. Dla zwolenników KO i Lewicy to impreza nacjonalistów i faszystów. Niestety Marsz Niepodległości zamiast być najważniejszym wydarzeniem Narodowego Święta Niepodległości i zamiast łączyć Polaków, to ich dzieli” – mówi prof. Dominika Maison.

Co Polacy myślą o Marszu Niepodległości?

Marsz Niepodległości jest od wielu lat organizowany w różnych miastach Polski, przy czym największy w Warszawie. Pomimo iż 73 proc. Polaków twierdzi, że chciałoby, żeby w marszu tym uczestniczyli ludzie niezależnie do poglądów politycznych, to widać bardzo silne zróżnicowania postrzegania tego marszu oraz gotowości do udziału w nim zależne od preferencji wyborczych.

Ze stwierdzeniem, że jest to wydarzenie ważne dla tożsamości narodowej zgadza się 65 proc. Polaków. Nieco częściej ten pogląd podzielają kobiety (67 proc.) niż mężczyźni (62 proc.) oraz zwolennicy PiS-u (84 proc.) niż Koalicji Obywatelskiej (55 proc.) i Lewicy (43 proc.). Dla 51 proc. Polaków udział w Marszu Niepodległości jest przejawem patriotyzmu.

Natomiast ze zdecydowanie negatywnym stwierdzeniem, że jest to impreza nacjonalistów i faszystów, zgadza się 22 proc. Polaków (zdecydowanie najmniej ze wszystkich testowanych stwierdzeń), tym razem częściej są to mężczyźni i osoby najstarsze (powyżej 55 roku życia). Również tu widać ogromne zróżnicowanie w zależności od preferencji politycznej. Najwięcej osób podzielających ten pogląd o marszu jest wśród zwolenników Koalicji Obywatelskiej (44 proc.) oraz Lewicy (47 proc.) – niemal dwukrotnie więcej niż wśród całego ogółu Polaków. Najmniej natomiast takich osób można znaleźć wśród zwolenników PiS (9 proc.) i Konfederacji (12 proc.).

Ilu jest w Polsce patriotów i kim oni są?

W przeprowadzonym badaniu Ariadna zadała Polakom pytanie o to, na ile czują się patriotami. Można było udzielić odpowiedzi na 10-stopniowej skali od 1 - nie czuję się do 10 - czuje się. Okazuje się, że większość Polaków czuje się patriotami – 78 proc. wskazało odpowiedź od 6 do 10. Patriotami czują się częściej osoby najstarsze, powyżej 55 roku życia (88 proc.), a najrzadziej najmłodsi Polacy (63 proc. wśród osób w wieku 18-24 lata). Patriotami czują się również częściej osoby z wykształceniem wyższym niż niżej wykształcone.

„W przypadku patriotyzmu obserwujemy znany z psychologii efekt »lepszy wśród równych«, czyli przecenianie poziomu własnego patriotyzmu w porównaniu do oceny patriotyzmu innych Polaków. 78 proc. Polaków uważa się za patriotów, ale równocześnie przypisuje patriotyzm 70 proc. Polaków. Wynik ten pokazuje, że patriotyzm jest postrzegany raczej jako pozytywna i pożądana cecha. Ponadto widać, że wzrosło wśród Polaków nasilenie tożsamości patriotycznej w ostatnich latach – liczba osób, które bardzo silnie utożsamiają się z patriotami wzrosła z 21 proc. w 2015 roku do 29 proc. w 2023. Jedną z przyczyn tej zmiany może być nasilenie sytuacji potencjalnie zagrażających tożsamości narodowej, jak na przykład działania wojenne w sąsiadującym kraju” – mówi prof. Dominika Maison.

Co to jest patriotyzm w oczach Polaków?

Patriotyzm może mieć bardzo różne przejawy, ale ciekawym pytaniem jest to, jak Polacy rozumieją patriotyzm i jakie zachowania uważają za przejaw patriotyzmu. Na pierwszym miejscu znalazła się znajomość historii własnego kraju (83 proc. Polaków zgadza się z tym), dbanie o interesy kraju (81 proc.) a także kultywowanie polskich tradycji i zwyczajów oraz obchodzenie świąt narodowych (po 80 proc. dwa ostatnie stwierdzenia).

„»Gotowość do walki za swój kraj« jako przejaw patriotyzmu było wskazane przez 76 proc. Polaków i znalazło się na 8 miejscu. Widać wyraźną ewolucję w rozumieniu patriotyzmu, który nie jest już postrzegany w tradycyjny sposób, jako »bicie się za swój kraj«, ale bardziej kultywowanie tradycji i szeroko rozumiane dbanie o swój kraj” – mówi prof. Dominika Maison.

Marsz Niepodległości na srebrnej monecie kolekcjonerskiej NBP

Marsz Niepodległości w sobotę przejdzie ulicami Warszawy. Wystartuje o godz. 14 na rondzie im. Romana Dmowskiego, przejdzie Al. Jerozolimskimi, mostem Poniatowskiego, Wałem Miedzeszyńskim, Wybrzeżem Szczecińskim i ul. Siwca. Zakończy się na błoniach Stadionu Narodowego.

Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=1054 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane według reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: 20-23 października 2023 roku. Metoda: CAWI. Termin realizacji: 6 –9 listopada 2023. Metoda: CAWI.