Dziennikarze krytykują „Wiadomości” TVP za styl informowania o tragedii ekologicznej na Odrze. „Dziennikarstwo plemienne”

Sytuacja na Odrze od kilku dni jest katastrofalna i nie zmienia się, pomimo starań odpowiedzialnych za to służb. Opozycja winą za ten stan rzeczy obarcza władze i ich opieszałość, rząd odpowiada, że trwa ustalanie sprawcy zatrucia. Temat nie schodzi z czołówek portali internetowych, gazet i informacyjnych telewizji.

Pierwsze duże materiały poświęcone tej sprawie pokazano w środę: zrobiły tak zarówno „Fakty” TVN, jak i „Wydarzenia” Polsatu. Tymczasem tego dnia w głównym wydaniu „Wiadomości” TVP nie poświęcono tematowi Odry ani słowa, nie pojawił się on także ani w „Panoramie” TVP2 ani w „Teleexpressie”. Ekologiczna katastrofa była wzmiankowana na antenie TVP3 Wrocław. Dopiero od czwartku TVP pokazuje go intensywnie na swoich głównych antenach (m.in. TVP Info, TVP1) i w internecie (w piątek przez pewien czas był to główny temat na stronie TVP.Info).

Katastrofę ekologiczną opisano w głównych „Wiadomościach” dopiero czwartek, 11 sierpnia, ale jako jeden z wielu tematów, umieszczając go w połowie wydania - i poświęcając mu 54 sekundy. Tymczasem to, co dzieje się z ekosystemem Odry – jak twierdzą ekolodzy – jest jedną z największych katastrof ekologicznych ostatnich lat. I na tyle jest to ważny temat, że pochylił się nad nim w mediach społecznościowych premier.

Premier nagrywa podcast o katastrofie

„Rozmawiałem z Wojewodą Lubuskim Władysławem Dajczakiem, który zdał dokładne sprawozdanie na temat aktualnej sytuacji na Odrze; w piątek zorganizuje on spotkania z samorządowcami w tej sprawie” napisał w czwartek w mediach społecznościowych premier Mateusz Morawiecki, komentując katastrofę.

Temu tematowi szef rządu poświęcił także w piątek także najnowszy odcinek swojego podcastu: „Dziś tematem numer jeden jest kryzysowa sytuacja na jednej z naszych największych rzek - Odrze. Z wściekłości chce się krzyczeć, a czasem po prostu brak słów...” – brzmi zapowiedź odcinka. Premier wyjaśnia w nim, że wszystkie niezbędne służby państwowe działają i „są w stanie najwyższej gotowości” i szeroko komentuje sprawę, zapewniając, że najważniejsze teraz jest znalezienie truciciela i pociągnięcie go do odpowiedzialności.

„Zaniedbania władz mogą być większe niż sądzimy”
Dlaczego sztandarowy program informacyjny publicznej telewizji poinformował o katastrofie dzień po konkurencyjnych, prywatnych stacjach? - TVP, inaczej niż niektóre media komercyjne w czasie katastrofy ekologicznej w Warszawie, szeroko informuje i nie cenzuruje informacji o sytuacji na Odrze - odpowiada biuro prasowe publicznego nadawcy.

Sprawę komentowali za to na Twitterze politycy opozycji oraz dziennikarze. „Jeśli Wiadomości TVP poświeciły tylko 54 sekundy katastrofie ekologicznej na Odrze, to zanieczyszczenie i zaniedbania władz mogą być większe niż sądzimy” – napisał Jacek Nizinkiewicz z „Rzeczpospolitej”. „Nie wiadomo co gorsze, zatruta rzeka czy zatrute tępą propagandą informacje. Pierwsze jest groźne dla zdrowia fizycznego, drugie dla psychicznego” – dorzucił Tomasz Lis, były redaktor naczelny „Newsweeka”. "A najciekawsze, że gdyby PiS skutecznie zamordował wolne media to sprawy zatrucia Odry w ogóle by nie było" - skomentował Paweł Wroński z "Gazety Wyborczej".

Socjolog, publicysta i były wiceprezes Polskiego Radia, Marcin Palade stwierdził: - Z grubsza upolitycznienie rzek w Polsce wygląda tak: skażona Wisła - TVP trąbi, TVN się nie wychyla, skażona Odra - TVP się nie wychyla, TVN trąbi. Ich skażenie.

Z grubsza upolitycznienie rzek w Polsce wygląda tak: skażona Wisła - TVP trąbi, TVN się nie wychyla, skażona Odra - TVP się nie wychyla, TVN trąbi. Ich skażenie.

— Marcin Palade (@MarcinPalade) August 12, 2022

Palade odniósł się w ten sposób do faktu, że gdy w Warszawie doszło do awarii oczyszczalni ścieków Czajka (2020 rok), była ona wielokrotnie pokazywana przez TVP, a komentatorzy zwracali uwagę na powtarzające się ujęcia śniętych ryb, unoszących się na falach. Winą za zatrucie Wisły ściekami z Czajki przypisano prezydentowi Warszawy, Rafałowi Trzaskowskiemu.

Warszawski kolektor ściekowy był pokazywany w #wiadomości #tvpis z każdej strony, z bliska i z daleka.

Naliczyłem 63 wydania. pic.twitter.com/tkcfGCq5iH

— FlasH (@FlasH_vikop) August 11, 2022

Medioznawca: „Na okładaniu się medialnym traci ekologia”

Dlaczego „Wiadomości” tak późno pokazały ekologiczną tragedię na Odrze? Zdaniem medioznawcy związanego z Politechniką Gdańską, prof. Jana Krefta, wytłumaczenie tego może być proste: - Zwykle podobne poślizgi mają w redakcji prozaiczne przyczyny, choć w tym przypadku może jest i jakieś drugie dno. Dawno temu, gdy „Washington Post” mozolnie ciągnął story, znane później jako afera Watergate, inne media milczały o sprawie miesiącami. Po kwartale jedna ze stacji telewizyjnych dołączyła, jak wspominała później w pamiętnikach wydawczyni gazety, „z wielkiej łaski". Po dwóch latach z okładem i setkach artykułów wszyscy natomiast ochoczo świętowali narodziny dziennikarstwa śledczego i narodził się mit.  Zachowując proporcje – ani nie mamy swego „Washington Post", a i Bernsteina i Woodwarda też jakoś nie widać, a i temat i kontekst jest odmienny.

Zdaniem naszego rozmówcy – dyskusja wokół spóźnienia „Wiadomości”, ("a raczej bój"), jest „lustrzanym odbiciem redakcyjnych deklaracji ideologicznych”. – Ale także starań, by przekuć katastrofę ekologiczną w katastrofę polityczną i by do tego nie dopuścić.  Ale jest i coś więcej. Otóż mam też wrażenie, że w naszych mediach nie ma takiego cepa, którego by nie podniesiono, by powalić dziennikarza z innego plemienia, bo po lancet sięga niewielu - sadzę, że to pokłosie nierówności kompetencji, empatii i różnic wizji dziennikarstwa. Harcowników jest na pęczki, fechmistrz słowa to niemal jednorożec.

W efekcie medialnego okładania się, samo zdarzenie na Odrze staje się coraz mniej ważne dla odbiorcy: - Im więcej wojen ideologicznych, tym mniej zainteresowania ekologią i rzeczywistą jakością przekazu. Słowem: w tym ścieku tonie już nie tylko prawda. Ubranie się w szaty fałszywej troski niczego tu nie zmienia. Gdy przebrzmi i ta sprawa, wojownicy zostaną w okopach, a widzowie będą coraz mniej zainteresowani i ekologią, i jakością zarządzania – podsumowuje nasz rozmówca.

.@TeleexpressTVP | Fala zanieczyszczeń płynących Odrą dotarła do województwa zachodniopomorskiego. Sprawę masowego śnięcia ryb zbada prokuratura. W województwie dolnośląskim obowiązuje całkowity zakaz połowu ryb do końca września.pic.twitter.com/rNW3FEnyqv

— TOP TVP INFO (@TOPTVPINFO) August 12, 2022

W lipcu oglądalność „Wiadomości” w Jedynce i TVP Info w ciągu roku zwiększyła się o 2 proc., czyli o 39 tys. widzów. W lipcu 2022 roku wyniosła 1,98 mln osób (1,43 mln w TVP1 i 546 tys. w TVP Info). Z kolei udział serwisu uplasował się na poziomie 20 proc. (rok wcześniej było to 19,78 proc.).