17 zł za ostrzeżenie przed nieuczciwym kontrahentem

W zeszłym tygodniu projekt ustawy Ordynacji podatkowej został przyjęty przez Senat i teraz czeka na podpis prezydenta. Wykreślono z niego nowe obowiązki sprawozdawcze dużych, średnich i małych firm. W życie wejdą jednak pozostałe przepisy, które dotykają wszystkich przedsiębiorców. Celem modyfikacji Ordynacji podatkowej jest stworzenie mechanizmu ochrony podatników przed poniesieniem konsekwencji nieuczciwości kontrahentów, choć tezę tę można poddać w wątpliwość.

Nowa definicja dowodu w postępowaniu podatkowym
Aktualnie w art. 181 Ordynacji podatkowej znajduje się otwarty katalog materiałów, które mogą w szczególności stanowić dowód w postępowaniu podatkowym. To m.in. księgi podatkowe, złożone deklaracje podatkowe, zeznania świadków, opinie biegłych czy dokumenty zgromadzone podczas kontroli w firmie.

Wprowadzana nowelizacja dodaje, że dowodem w postępowaniu podatkowym mogą być również dokumenty zgromadzone w toku działalności analitycznej Krajowej Administracji Skarbowej. Jak czytamy w uzasadnieniu do noweli, rozszerzenie definicji dowodu ma na celu „wyeliminowanie wątpliwości i negowania przez podatników wykorzystywania przez organy skarbowe dokumentów zgromadzonych w ramach czynności analitycznych.” Co ważne, powyższa zmiana przepisów nie wpływa na obowiązującą zasadę, że jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem (art. 180 § 1 ww. ustawy).

Ochrona przed nieuczciwymi kontrahentami
Zmiana ustawy Ordynacja podatkowa wprowadza także wyłączenie stosowania tajemnicy skarbowej do udostępniania kontrahentowi przedsiębiorcy trzech informacji, zgodnie z nowym art. 293 § 3 ustawy. Są to informacje o:
1. niezłożeniu lub złożeniu przez przedsiębiorcę deklaracji lub innego dokumentu, do złożenia których był obowiązany,
2. nieujęciu lub ujęciu przez przedsiębiorcę w tych deklaracjach lub dokumentach czynności, do których był obowiązany,
3. zaleganiu lub niezaleganiu przez przedsiębiorcę w podatkach wynikających ze deklaracji lub innych dokumentów.

Co ważne, użyty zwrot „niezłożenie deklaracji” nie dotyczy przypadków, gdy przedsiębiorca faktycznie nie złożył deklaracji, ale nie upłynął jeszcze termin jej złożenia.

Obecnie indywidualne dane podatnika zawarte m.in. w składanych przez niego deklaracjach podatkowych są objęte tajemnicą skarbową. Nowy przepis Ordynacji podatkowej daje możliwość uzyskania przez podatnika informacji objętej tajemnicą skarbową, która świadczy o sytuacji podatkowej jego kontrahenta (np. faktu niezłożenia deklaracji).

Odpłatny tryb udostępniania informacji o kontrahencie
Nowe przepisy wskazują też, że fiskus będzie powyższe informacje udostępniać w formie zaświadczenia. Wydanie zaświadczenia będzie możliwe na wniosek kontrahenta przedsiębiorcy i będzie podlegać opłacie skarbowej w wysokości 17 zł.

Kto może uzyskać tajne dane?
Niestety nowe rozwiązaniu mające chronić przedsiębiorcę przed nieuczciwymi kontrahentami ma duży minus. Podmiotem uprawnionym do ubiegania się o zaświadczenie z danymi dotyczącymi sytuacji podatkowej danego przedsiębiorcy może być każdy, kto już jest jego kontrahentem. Kontrahentem podatnika mogą być wszystkie podmioty, które są stroną transakcji finansowej, która ma na celu wymianę towaru lub usługi. Z powyższego wynika, że fiskus udzieli informacji o aktualnym, a nie potencjalnym kontrahencie.

Jak wierzy resort finansów – autor modyfikacji w Ordynacji podatkowej – dzięki wprowadzeniu możliwości sprawdzenia sytuacji podatkowej kontrahenta przedsiębiorca ma zyskać możliwość rzetelnej oceny kontrahentów. W efekcie, może się to przyczynić się do budowania pewności obrotu gospodarczego i eliminacji nieuczciwych przedsiębiorców. Ustawa ma wejść w życie po 30 dniach od jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.